Društvo maslinara Bar, u skladu sa planom edukacije, nastavlja sa elektronskom Školom maslinarstva. Temu pod nazivom „Rezidba maslina” obradio je Fahrudin Mujić, sekretar ovog udruženja. On kaže da je krašćenje ili rezidba masline komleksna tema i postoje brojne brošure i knjige koje su napisane na osnovu prakse i istraživanja u maslinarstvu. Kako ističe, treba obratiti pažnju na uzgojni oblik masline, pogotovo na kotlaste ili kuglaste krošnje koji se tradicionalno održava u Crnoj Gori, i ukratko uporediti sa nekim od načina rezidbe koji se još primjenjuju kod nas.
On dodaje da termin rezidbe kod masline zavisi od više činilaca, kao što su: položaj maslinjaka, nadmorska visina, stanje u maslinjaku, da li je maslina održavana ili je zapuštena i prosušena, koliki intezitet rezidbe treba uraditi, da li treba skidati deblje grane i sorta masline.
- Zimsku rezidbu je najbolje raditi sredinom februara i tokom marta na primorskim terenima, dok se na prostoru unutrašnjosti gdje se gaji maslina preporučuje još kasnija rezidba. Ovaj termin predlažemo jer smo imali primjere da se skoro čitav maslinjak uništi ranom rezidbom, pa čak i u primorskim mjestima. Ukoliko nismo uradili ljetnju rezidbu, skidanje mladih izdanaka - filiza, onda sa time možemo početi i ranije, odmah poslije berbe. Naravno, kada se govori o terminu rezidbe, onda moramo uzeti u obzir veličinu i stanje maslinjaka i koliko je vremena potrebno da bi se izvršila rezidba - kaže on, naglašavajući da nije isto onom maslinaru koji ima trideset stabala i onom koji ima trista stabala.
- Maslinar koji ima veći broj stabala treba da razmišlja da pojača radnu snagu kako bi posao odradio u najboljem terminu kada to odgovara maslini, i samim tim dobio na vremenu za sve ostale agrotehničke mjere. Položaj maslinjaka i nadmorska visina su takođe bitni za optimalan početak rezidbe. Tako na primjer, maslinjaci koji se nalaze na nižim nadmorskim visinama mogu početi da se kraste prije nego maslinjaci koji su na visočijim pozicijama. Još jedan od parametara koji je bitan za pravovremeno kretanje u rezidbu je i stanje maslinjaka. Ako kod starih stabala nema šeganja velikih i debelih grana, odnosno ako se ne vrši revitalizacija stabla masline i pritom imamo pogodan položaj koji ne prelazi više od 150 do 200 m/nv, možemo i ranije početi sa rezidbom masline. Maslina je, kao što znamo, zimzelena biljka i ona nema klasičan zimski san kao kod listopadnog drveća. Zato svaki maslinar treba da ponaosob razmatra termine rezidbe i da se ne vodi time što je neko već obavio rezidbu, pa da i on krene u isti posao. Kao što sam već istakao, nemamo svi iste položaje maslinjaka, niti isto održavana stabla- kaže on, ukazujući da treba obratiti pažnju na različitost sorte masline prilikom rezidbe.
- Osim naše žutice i crnice, kako navodi pokojna Ksenija Miranović u svojoj knjizi Maslina, još desetak sorti prisutno je u crnogorskim maslinjacima. Imamo doduše manji broj lubardine ili lumbardeske, koja ima intenzivan rast u visinu i služi za oprašivanje i takva stabla zahtijevaju drugačiju rezidbu. U poslednjih desetak godina je posađeno dosta drugih sorti porijeklom iz Italije, Hrvatske, Španije i Grčke. Na tim stablima treba maslinar da odredi koji uzgojni oblik krošnje želi da formira i da obrati pažnju, jer pojedine sorte se teško ili teže formiraju u određeni uzgojni oblik krošnje. Trebalo bi da jaka i bujna stabla krastimo što manje i što kasnije, dok slabo održavana i zapuštena stabla treba rezati jače i ranije. Ovakvim načinom i terminom kraštenja dobijamo manji broj vodopija na stablu masline i samim tim brži rast krošnje – objasnjava Mujić.
On podsjeća da se ranije maslinjak koristio i kao pašnjak.
- Zato se kod naših starih stabala rijetko može vidijeti da se krošnja formirala ispod 2 do 2.50 metra visine. Skoro svi naši maslinjaci su izloženi jakim vjetrovima i onda se pribjegavalo uzgojnom obliku koji se najviše uklapa u takve uslove. Kotlasta ili okrugle krošnja je najprirodniji oblik krošnje. Kada se ovaj uzgojni oblik redovno održava, onda je krastaču rezanje, ako izuzmemo rad na visini, dosta lagan posao. Nažalost, kod nas se ne vrši redovna rezidba i onda dolazi na svakih četiri pet godina do jedne jače, a potom do disbalansa između korijena i krošnje. I normalno, krošnja se bori novim mladim izdancima tkz. filizima koji ako se ne razrijede pravovremeno, oduzimaju veliku količinu hrane maslini. Kotlasta ili okrugla krošnja izgleda kao što joj i ime kaže, kotlasto odnosno okruglo- kaže i ističe da je dezinfekcija alata važna ukoliko je stablo bolesno npr. u slučaju raka masline. D.S.

---

Mogućnost širenja krošnje
- Formiranje kotlaste krošnje na našim starim stablima vršilo se tako što se iz debla ostavljalo da idu po dvije ili tri takozvane primarne grane, koje bi trebalo da su pod što većim uglom račvanja. Sa tim većim uglom račvanja primarnih grana dobija se mogućnost da se sekundarne grane ostave ili formiraju na većoj udaljenosti jedna od druge. Sa ovakvim formiranim položajima primarnih i sekundarnih grana dobija se mogućnost širenja krošnje i veća širina unutar nje, kao i bolja mogućnost za osunčavanje unutrašnjosti krošnje. Na sekundarnim granama su se razvijale tercijarne grane, i sa time se dosta često, mada ne i uvijek, dolazilo do završetka formiranja kotlaste krošnje- objašnjava on.